نقد بهترین انیمیشن پینوکیو 2023 برنده اسکار

انیمیشن پینوکیو اثر گیرمو دل‌تورو، برنده جایزه بهترین انیمیشن اسکار شد. سال‌ها است که داستان پینوکیو برای ساخت آثار اقتباسی زیادی قرار گرفته و از زاویه‌های مختلفی به ماجرای خلق پینوکیو به دست ژپتو نگاه شده است. در پینوکیوی دل‌تورو، از ابتدا شاهد از دست رفتن پسرِ ژپتو، در کلیسا هستیم. هواپیمایی از ناکجاآباد پیدا شده و سهوا بمبی را روی کلیسا می‌اندازد؛ کلیسایی که کارلو، پسر ژپتو نیز در آنجا حضور دارد و بر اثر انفجار کلیسا کشته می‌شود.

ماجرای فیلم با اینکه در ایتالیای فاشیست رخ می‌دهد، اما هرگز اتهامی متوجه بمب متفقین نمی‌شود؛ زیرا هواپیما در حال تخلیه بار برای سرعت بیشتر بوده و قصد حمله به مردم عادی را نداشته است. قصه از خلق پینوکیو و حیات پیدا کردن او آغاز می‌شود.

در نقد پینوکیو باید گفت که در صحنه‌ای، کلیسا در آتش انفجار می‌سوزد و خدای مسیحی کاری نمی‌کند، چون وجود ندارد! این مغالطه معروف و سستی است که بی‌خدایان می‌کنند، چرا که در خوشی‌ها عنایت الهی را فراموش کرده و در ظلم‌هایی که انسان ها در حق یکدیگر مرتکب می‌شوند، یاد خدا می‌افتند. اقتضای اختیار داشتن آدمیان، ظلم یا محبت انسان‌ها به یکدیگر است و قرار نیست خدای حکیم جلوی هر فعل اختیار انسان را بگیرد.

در پینوکیوی دل‌تورو، جیرجیرک نمی‌تواند پینوکیو را اصلاح کند؛ پینوکیو هر کاری که دلش بخواهد انجام می‌دهد و خودش هم می‌تواند از مخمصه‌ها، بدون کمک ژپتو خارج شود.
در پایان فیلم پینوکیو که برای نجات خالقش به دریا زده و وارد بدن نهنگ می‌شود، به پیشنهاد جیرجیرک شروع به دروغ گفتن می‌کند و همین دروغ است که می‌تواند با دراز شدن دماغ پینوکیو و ایجاد یک پل به خارج، دوستانش را نجات دهد! در پایان نیز ژپتو، او را همانطور که هست می‌پذیرد.

این مضمون بر اساس مکاتب ضددینی و کابالیستی غرب است که اولا هر کاری دلت می‌خواهد انجام بده (عصارهٔ اومانیسم و کابالای شیطان‌گرا) و ثانیا، هر چه بیشتر در سیاهی و تاریکی گناه فرو بروی، مفیدتری. چنانکه پینوکیو با دروغ‌گویی منجی می‌شود و ژپتو نیز باید همین پینوکیوی دروغ‌گو را آنطور که هست بپذیرد‌.

در نگاه الهی چنین نگاهی وجود ندارد؛ همهٔ ما درون خودمان ضعف‌هایی را احساس می‌کنیم و می‌فهمیم که با تلاش می‌توان این ضعف‌ها و خلقیاتِ منفی را تغییر داد و اصلاح کرد. اما در مکاتب غیرالهی و روانشناسی ناشی از مبانی بی‌خدا، شعارِ آنچه هستی را بپذیر سر می‌دهند و انسان را در سیاهی اخلاق‌‌ رذیله‌اش گستاخ‌تر می‌کنند‌.

انسان می‌تواند به عالی‌ترین درجات برسد و از فرشته‌ها هم سبقت بگیرد، اما برای رسیدن به آن درجات، مجاهده و تلاش و اصلاح نفس لازم است؛ هیچ کدام از این تلاش‌ها هم بدون عنایت خدای واحد و بی‌نهایت امکان‌پذیر نیست. اما در پینوکیوی دل‌تورو، تمامی این گزاره‌ها معکوس ارائه می‌شود، گویا فیلمساز دوست دارد متضاد هر گزاره‌ای را که در دین پیدا کرده ارائه کند. برای مطالعه بیشتر نقد پینوکیو به لینک مراجعه فرمایید.