نقد بهترین انیمیشن موآنا 2016

در نقد انیمیشن موآنا باید ابتدای انیمیشن، گفته می‌شود که در ابتدا فقط اقیانوس بود و هیچ چیز نبود. سپس تفیتی، خدای سرسبزی، جزایر را ایجاد کرد. مائویی نیز در کنار باقی خدایان، به دنبال قلب تفیتی بود. در پایان نیز با گرفتن قلب تفیتی، او را تبدیل به موجودی گدازه‌ای و شیطانی کرد.

جریان خلقت جهان در این انیمیشن، کاملا اسطوره‌ای است. یعنی خدایان با نگاهی اسطوره‌ای، خالق جهان بوده و چیزی به نام خدای واحد غیر جسمانی، وجود ندارد. جالب توجه است که در اساطیر پولی‌نزی آمده است که جزیره‌ها به وسیلۀ قلاب ماهی‌گیری جادویی از آب بیرون کشیده شدند. در پایان فیلم می‌بینیم که قلاب جدیدی به مائویی، از طرف تفیتی داده می‌شود. گویا این قدرت از تفیتی آمده است و مائویی خود بدون قلاب، قدرتی ندارد. پِلِه، خدای آتشفشان و گدازه در دین پولی‌نزی‌ها، با تفیتی تطابق دارد. وی خالق جزیره‌ها است.

شکل جزیره‌ای که تفیتی در آن خوابیده است، شبیه یک بانوی آرمیده است. این جزیره در واقعیت در اقیانوس آرام بوده و کوسرائی نام دارد. همچنین در ادیان پولی‌نزی، ارواح در زندگی مردم نقش پر رنگی دارند. حتی گاهی بر آن‌ها ظاهر می‌شدند و با زندگان ارتباط مستقیم می‌گرفتند. در موآنا نیز می‌بینیم ارواح گذشتگان بر موآنا ظاهر شده و روح مادربزرگ نیز حامی موآناست.

تتوها در این فرهنگ، نماد‌های مهمی بودند. مثلا نماد اسپیرال یا گردباد، بیان‌گر قدسی بودن شخص و اتصال وی به آسمان است. یا بعضی نمادها بیانگر این بودند که روح شخص پس از مرگ در جهان زیرین زندگی می‌کند و در میان زنده‌ها نمی‌ماند.

در موآنا نیز می‌بینیم که نماد اصلی فیلم که بر روی بادبان‌ها و لوگوی فیلم موجود است، گردباد یا اسپیرال است. یعنی قایق موآنا و بدن مائویی، قدسی و متصل به آسمان است. به علت اقیانوس که به عقیده آن‌ها همان خالق است، از مائویی و موآنا حمایت می‌کند.

موآنا، منجی حقیقی

از ابتدای فیلم، هنگامی که مادربزرگ در حال تعریف اساطیر پولی‌نزی است، وقتی اشاره به منجی می‌شود، فیلم بر روی صورت موآنا مکث کرده و با زبان تصویر به ما می‌گوید موآنا منجی است. منجی بودن موآنا بار ها تکرار می‌شود و گفته می‌شود که اقیانوس موآنا را انتخاب کرده است.

در پایان فیلم نیز برخلاف انتظار ما، این موآناست که با نشان دادن قلب، تفیتی را جذب خود کرده و به دریا امر می‌کند که شکافته شود. در این سکانس که اوج فیلم است، موآنا همچون موسی(ع) دریا را می‌شکافد و وارد خشکی بین دو دیوار از آب می‌شود. اما برخلاف فرار بنی‌اسرائیل از فرعون مشرک، موآنا سرش را بر سر این خدا می‌گذارد و به نوعی با تفیتی به اتحاد می‌رسد. یعنی برخلاف فرار بنی‌اسرائیل، ما اینجا شاهد اتحاد منجی فیلم با شیطان فیلم هستیم.